Allir hafa þurft að færa einhverjar fórnir og breyta lífsháttum sínum til að halda Covid-19 í skefjum en óhætt er að segja að ungt fólk, sérstaklega framhaldsskólanemar, hafi gert það all hressilega og það á miklum mótunarárum ævi sinnar. Ég efast ekki um að flest þeirra hafi stuðning og bakland til að nýta sér þessa reynslu sér til góðs en fórnirnar hafa verið miklar.
Rannsóknir sýna að námslega hefur nemendum framhaldsskólana gengið ágætlega miðað við aðstæður og eiga þau hrós skilið, bæði nemendur og starfsfólk en félagslegi þátturinn hefur þurft að víkja og áhrifin ekki komin í ljós . Nemendur sem upplifðu félagslega einangrun fyrir Covid eru að upplifa margfalt meiri einangrun í dag, en það á einnig við um þá nemendur sem voru og eru félagslega mjög virkir. Segja má að sorg svífi yfir vötnum hjá ungu fólki sem ekki má tala niður né vanmeta. Vonir og væntingar um allskonar viðburði og upplifun urðu að engu á svipstundu. Eitt getum við þó öll verið sammála um að unga fólkið okkar í dag hefur staðið sig ótrúlega vel, tekið aðstæðum með æðruleysi og gert það besta úr stöðunni. Nú er það okkar, að bregðast við og gera allt það sem við getum til að ungt fólk fái sem mestu og bestu þjónustu sem samfélag eins og okkar getur veitt þeim.
Lærum af reynslunni og snúum vörn í sókn
Reynslan af samfélagslegum áföllum, allt frá síðari heimstyrjöld, sýnir okkur að hin raunveruleg áhrif koma ekki fram fyrr en stormurinn er gengin yfir. Þá slaknar á hnefanum og afleiðingarnar koma fram. Skýrt dæmi um það er efnahagshrunið á Íslandi, áhrifin sem það áfall hafði á ungt fólk kom í raun ekki fram fyrr birta tók að nýju í efnahag landsins. Margföldun varð á fjölda ungs fólks á fjárhagsaðstoð sveitarfélaganna og hin andlegu ör sem stór hluti þeirra bar komst upp á yfirborðið.
Í dag, sérstaklega þegar svo stutt er á milli áfalla, vitum við betur og eigum að byrja að búa okkur undir þetta verkefni. Við höfum þekkinguna, innviðina og rannsóknir til að styðjast við, tíminn líður hratt og því mikilvægt að nýta það sem við eigum í stað þess að bíða eftir að áhrifin komi í ljós. Til að safna saman allri þeirri þekkingu sem til er hjá þeim sem vinna að hag ungs fólks á Íslandi í dag, þarf að skapa vettvang sem fer í það sameiginlega verkefni að fara úr vörn, í sókn. Það er löngu tímabært að setja á laggirnar þekkingarmiðstöð ungs fólks á Íslandi sem stendur að nýsköpun, rannsóknum og þróun og eflir samstarf allra þeirra sem að málaflokknum koma, sérstaklega þeirra sem þjónusta ungt fólk utan hins hefðbundna skólakerfis. Þekkingarmiðstöð væri í virku samtali við ungt fólk og þjónustar ekki eingöngu nærsamfélagið heldur allt landið. Ráðgjöf, hópastarf, fræðsla, kennsla, valdefling og stuðningur við óformlega menntun, leiðtogaþjálfun, félagsstarf og fjöldinn allur af verkefnum mun veita ungu fólki þau verkfæri sem þau þurfta til að efla sig og styrkja.
Nýtum þekkinguna sem til er
Í Hafnarfirði eru rekin tvö ungmennahús, Hamarinn og Músik og mótor og í Hafnarfirði höfum við tvo framhaldsskóla, Flensborg og hluta Tækniskólans, sem vonandi verður allur staðsettur í bænum í náinni framtíð. Hamarinn er í dag í virku samstarfi og samtali við Bergið headspace, Samtökin ´78, sálfræðinga, Rauða krossinn, Flensborg, Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og starfsfólk sveitarfélagsins sem þjónustar ungt fólk. Hafnarfjörður er með innviðina, og viljann, til að taka skrefið og leiða þessa vinnu, í samstarfi við ríkisvaldið og þau samtök sem að málaflokknum koma. Sú þekking og reynsla sem skapast mun standa öllum sveitarfélögum til boða, sem það óska eftir. Þá má ekki gleyma því frábæra ungu fólki sem hefur látið til sín taka á öllum sviðum samfélagsins ekki aðeins hér í Hafnarfirði heldur um allt land. Þessu ungu fólki þarf að hlúa að og hlusta meira á. Hafnarfjörður væri því fýsilegur kostur til að hýsa miðlæga þekkingarmiðstöð ungs fólks.
Ungt fólk í dag veit að það er ekki hægt að taka neinu sem gefnu en þau þurfa að finna að samfélagið er til staðar. Það erum við sem erum baklandið þeirra, við fullorðna fólkið og við samfélagið. Við þurfum að standa þétt við bakið á þeim, ekki bara í miðjum stormi, heldur líka þegar sólin skín.
Höfundur er bæjarfulltrúi í Hafnarfjarðarbæ.
Birtist fyrst á Vísi.is 26. apríl 2021